Lolo Jose

                                                       Lolo Jose

    Isang araw sa harap ng isang restawran dumating ang isang Ferrari na pulang-pula ang kulay at parang lahat ng tao sa paligid ay napatingin sa magarang kotse habang ito ay naghahanap ng mapaparadahan. Ngunit okupado na ang mga paradahan sa bangketa ng mga trak, mga tricycle, mga motorsiklo, mga jeep at mga bisikleta kaya napilitan itong pumarada sa gilid ng bangketa na bahagyang nakaharang sa lansangan.

    Si Ariel Ignacio isang mayamang negosyante ang nagmamaneho kasama ang kanyang asawa si Elena Ignacio ay bumaba sa kanilang magarang kotse na kumikinang sa sikat ng araw. Sa loob ng restawran may maririnig na masiglang musika; sa mga mesa kumakain ang mga tao, umiinom, nag-uusap at naghahalakhakan.

    Pero ng pumasok ang mag-asawa, natigil ang mga tao sa loob ng restwran at kanilang pinagmasdan ang yaman at luho sa suot na damit, mamahaling bag, relo kumikinang na alahas at sapatos ng mag-asawa, at ang dalawa ay naupo sa isang mesang bahagyang nakahoiwalay sa karamihan. Tiningnan nila ang menu ng pagkain at inumin, saka sila umorder, habang kumakain nag-usap sila tungkol sa pinapatayo nilang bagong mansion ,mga mamahalin at mga maluluhong ideya.

    Samantala sa labas ng restawran, may isang lumang kalesa na hinihila ng matandang kabayo sakay ang natutulog na kutsero, si Mang Jose. Maraming taon ng namamasada si Mang Jose, 77 taong gulang at pati ang kabayo nasanay na rin sa malaking syudad.Patuloy nitong hinihila ang kalesa kahit natutulog ang kutsero at kusang humihinto kapag may pumarang pasahero o kaya kapag pinatigil ng pulis trapiko ang mga sasakyan, titigil din ang matandang kabayo.

    Wala pang pasahero si Mang Jose mula noong lumarga sila kaya natulog muna ito, habang hinihila ng kabayo ang kalesang namamasyal sa lansangan hanggang sa makarating sila malapit sa harap ng restawran at biglang nagising si Mang Jose malanghap niya ang masarap na simoy ng hangin mula sa mga nilulutong masasarap na pagkain sa restawran dahil hindi pa siya nag-almusal at nananghalian naglalaway siyang tumitingin sa mga kumakain sa restawran nang biglang may tumakbong pusa, nagulat ang kabayo at umalma ito sa pusa. Bumangga ang kalesa sa magarang Ferrari,tumama ang kaliwang poste nito sa bubungan ng kotse  at ang bakal sa bubungan ng kalesa ay tumama sa sa bintana at nabasag ito. Ang matandang kabayo naman ay nadapa at hindi na makatayo dahil narin sa gutom at pagod sa paghila ng kalesa buong araw.

    Bumaba si Mang Jose sa kalesa at tinulungang tumayo ang matandang kabayo at hinimas ang tuhod at ulo ng kabayo. Nagulat sa ingay ng banggaan ang mga kumakain nag-iinuman at nagtatawanan sa restawran, Biglang tumayo si Ariel Ignacio at galit na galit na sumujgod sa kalye, at mas lalo pamg tumindi ang kanyang galit ng makita ang nasirang bubungan at pintura ng kanyang kotse at nabasag na salamin.

    "Hoy tanga , wala ka bang mata? tingnan mo, winasak mo ang kotse ko, Bayaran mo ito!" Naluluha, nangangatog ang buong katawan at nanginginig sa takot, si Mang Jose.

    "Ipapupulis kita! Bayaran mong lahay ito ,halos himatayin si Mang Jose nang marinig niya ito at nagkaboses ito, paiyak nitong sinabi. "Ako po ang may kasalanan pero patayin niyo man ako wala akong pambayad." Lalong nagalit si Ariel at tumawag ito ng pulis.

    Maraming nag-uusyoso sa kalye, hanggang sa dumating ang mga pulis. Samantala bumalik na ang mga tao sa restwran at itinuloy nila ang kainan, inuman at tawanan. Sinalubong ni Ariel ang mga pulis nagpakilala siyang may-ari ng kotse sabay turo sa kutsero at sinabing "binangga niya ang kotse ko, dapat akong bayaran". Nagsalita si Mang Jose "Mahirap lang ako, wala akong ibabayad". Nagsalita ang pulis trapiko.

    "Inaamin niyo bang kasalanan ninyo?"

    "Inaamin ko, pero wal talaga akong pambayad." sabi ni Mang Jose.

    "Bakit mo binanagga ang kotse kong nakaparad sa gilid ng kalye?" galit na galit na sabi ni Ariel.

    "Nakatingin po kasi ako sa restawran nang may biglang dumaan na pusa at biglang nagulat at umalma ang aking kabayo kaya kami bumangga."

    "Ha anong pinagsasabi mo sinungaling ka sabi ni Ariel na nanggigigil sa galit."

    "Sa bahay ka na lang sana lolo bakit pa kasi kayo namamasada , makakaaksidente pa kayo, Pano kung makasagasa kayo ng bata at mapatay?"

    Lalong nanginig si Mang Jose sinabi niyang mag-isa nalang siya at ang kabayo nalang ang kanyang kasama sa buhay, at kung hindi siya mamamasada wala silang kakainin.

    Walang kibo si Ariel, at sumigawng "Basta bayaran mongb lahat ang nawasak na ito!"

    Parang naubos ang lahat ng lakas ng matanda, nanginginig ang bawat himaymay ng kanyang katawan. nangingiatog ang kanyang mga ngipin at patuloy ang kanyang pagluha."Mas gusto ko nalang makulong dahil kait isang libong beses mo pa sabihin wala talaga akong pambayad." KinAno ang gagawin mo sa ganitong kaso?" ulit niya na parang mawawalan ng bait.

    Patuloy na nanginig si ,Mang Jose habang hinihintay ang sagot ng pulis.

    Nagsalita ang pulis, sabi niya "Una sa lahat bakit po kayo pumarada dito Sir Ariel, bahagya pong nakaharang ang inyong kotse dito sa kalsadakaya talagang hindi maiiwasang masagi ito ng sinuman o ng mga dumadaang sasakyan at pangalawa wala talagang pambayad si Mang Jose, di po ba kayo naawa sa kanya umamin naman po siya sa kanyang kasalanan,pero pag ikukulong natin siya baka hindi pa siya aabot ng isang buwan sa loob." magsasalita pa sana ang pulis ng biglang sumabat si Ariel.

    Muli niyang minura si Mang Jose hanggang sa maisip niya na imposible talaga siyang mabayaran ng matanda.

    "Hayaan mo na nga." sabi ni Elena kay Ariel ,at nagpasalamat ito sa pulis saka huminging tawand sa inasalng kanyang asawa sa matanda. Parang nabunutan ng tinik sa katawan ang Mang Jose nang marinig ang mga sinabi ni Elena.

    Inakbayan ni Elena si Ariel pabalik sa restwran ."Ang buwisit na yon.' sigaw ni Ariel habang pabalik sila saa restwran. Samantala, bago umalis ang pulis tinanong niya kong ano ang buong pangalan ng matanda o kung may maitutulong ba ito sa matanda.

    "Jose Ignacio, Sir.' sagot ng matanda.

    Biglang natigil si Ariel ng marinig niya ang sinabi ng matanda, bigla niyang naalala ang kanyang nawawalang lolo na Jose Ignacio rin ang pangalan at bumalik ito para tanongin ang matanda. Ulitin mo nga kung ano ang buong pangalan mo sabi ni Ariel.

    "Jose Tolentino Ignacio." sagot ng matanda.

    Hindi parin makapaniwala si Ariel dahil ito talaga ang pangalan nang kanyang lolo at nagtanong pa siya kung may mga anak ka ba noon, pamilya, o asawa ba noon ang matanda.

    "Ang asawa ko ay si Gina Ignacio at meron akong isnag anak si Mario Ignacio." Nanginginig at biglang hindi makapagsalita si Ariel ng mapatunayan niyang si Mang Jose ang kanyang nawawalang lolo. Nagsalita si Ariel sabay iyak at yakap sa matanda habang humihingi ng tawad at sinabi nitong siya ang apo ng matanda ang anak ni Mario Ignacio. At tiinanong ni Ariel kung bakit napunta sa tarlac ang matanda.

     Naluluhang sumagot ang matanda, dahil akala nito iniwan na siya ng kanyang mag-ina at hindi na nito makikita ang dalawa. Kumain muna sila bago bumiyahe papuntang Ilocos Sur ,umarkila sila ng trak para kargahin ang kotse at kabayo.Habang nasa biyahe sinabi ni Ariel na buhay pa ang si lolo Gina at ang kanyang ama ay isang kilalang inhinyero at siya naman ay isang negosyante. Alas syete na ng gabi ng makarating sila sa Tagudin,Ilocos,Sur. Nagulat ang mga tao sa Family House ng dumating ang isang trak na lulan ang nasirang kotse ni Ariel at isang kabayo ,at tinanong nila kong sino ang matandang kasama ni Ariel ,lumuluha si ariel habang sinasabi na siya ang matagal ng nawawalang si lolo Jose,yumakap si lola Gina sa asawa pati narin si Mario at nagkasamasama narin sila sa wakas.

    Habang sila ay naghahapunan kinuwento ni lolo Jose na 30 taon na ang nakakalipas sila ay nakatira sa Dagupan kasama si lola Gina at Mario ng pumunta sila sa Capas,Tarlac para sa kasal ng kanyang kaibigan ,pero naaksidente ang bus na kanilang sinasakyan papuntang Tarlac at sila ay nahulog sa bangin ,naanod daw siya sa ilog sabi ng mga nakakita at gumamot sa kanya ,mga anim na buwan daw nagpagaling si lolo at pagkatapos bumalik siya sa bahay ng kanyang kaibigan para tanungin ang kanyang mag-ina at bumalik na daw sila sa probinsya sa pagaakalang patay na ito dahil hindi natagpuan ang kanyang bangkay,kaya bumalik siya sa Dagupan pero wala ang Mag-ina at naghanap siya sa mga kamag-anak ng mag ito pero di na niya sila matagpuan at inakalang iniwan na ng maga ito kaya bumalik siya sa kanyang kaibigan sa Tarlac at nagsimula ng bagong buhay ang pangangalesa.

    Kinuwento naman ni Lola Gina nanoong hindi na matagpuan ng mga rescue team ang bangkay niya inakala nilang patay na ito at bumalik sa Dagupan at saka sila pumunta sa Maynila dahil may inaalok na trabaho sa kanya ang kanyang kapatid, pagkatapos ng sampung taong pagtratrabaho sa maynila pumunta sila sa Ilocos Sur sa lugar ng napangasawa ni Mario na isa ng inhinyero sa panahong yon.

    Sinabi ni Lolo Jose na ito na ang pinakamasayang araw sa buong buhay niya at namuhay sila ng payapa habang buhay.